Bert Euser bundelde de dagboekaantekeningen van zijn moeder.
Bert Euser bundelde de dagboekaantekeningen van zijn moeder.

Beschimmeld brood en dichte gordijnen

Algemeen

Gerdina Euser -Berghout was in 1980 mantelzorger

RHOON – Vanaf deze week ligt het boek ‘Beschimmeld brood en dichte gordijnen’ in de plaatselijke boekhandels. In dit boek zijn de agenda-aantekeningen van Gerdina Euser-Berghout opgenomen die zij in 1980 en 1981 maakte terwijl zij voor haar tante Lee zorgde.

Door Astrid Potuijt

Bert Euser doet al jarenlang onderzoek naar de tweede wereldoorlog in Rhoon en Poortugaal, schreef het verhaal over de zeven mannen van Het Sluisje, onderzocht de geschiedenis van zijn familiebedrijf Widenhorn en schreef daar een uitgebreid boek over. Tijdens al zijn research stuitte hij ook op de agenda’s van zijn moeder Gerdina (Dien) waarin zij aantekeningen had gemaakt. Dat had zij zelfs heel nauwkeurig gedaan tijdens de periode dat ze als mantelzorger voor haar tante Lee optrad.

,,In die tijd bestond het woord mantelzorger volgens mij nog niet”, vertelt Bert Euser. Tante Lee is nooit getrouwd geweest en was de jongste van zeven zussen. De oudste zus Maaike was de moeder van Cor Euser, de man van Gerdina.

,,Mijn moeder vond het vanzelfsprekend om regelmatig bij tante Lee te gaan kijken en toen bleek dat ze meer zorg nodig had, ging ze er steeds vaker heen, tot op een gegeven moment, iedere dag. Ik denk dat het ook te maken had met haar christenplicht dat ze de zorg op zich had genomen. De aantekeningen in haar agenda maakte ze om zichzelf te kunnen verantwoorden naar de familie.”

,,Ik heb de aantekeningen gebundeld als een monument naar mijn moeder”, vervolgt Euser. ,,Mijn zorgzame moeder is net geen negentig jaar geworden.”

Zelf kan Euser zich nauwelijks iets herinneren van de hulp van zijn moeder aan tante Lee. ,,Ik was 32 jaar en net vader van Anco geworden. Ik weet vaag wel dat mijn moeder regelmatig bij tante Lee ging kijken, maar dat ze haar mantelzorger was en zoveel tijd bij haar doorbracht is geheel langs ons als kersvers gezin heen gegaan. Waarschijnlijk komt dat ook omdat ze het er niet echt over had en ook regelmatig op onze zoon paste.”


Recensie
Tijdens het lezen van het 70 pagina’s tellende boekje, ga ik steeds meer meeleven met de verwarde tante Lee. Dien doet haar best om telkens weer nieuwe boodschappen te halen, maar tante Lee wil eigenlijk alleen maar Café Noir koekjes en harde mokkapuntjes. Het brood vindt ze telkens beschimmeld terug. Vaak zijn de gordijnen dicht en zit tante Lee in het donker. Hoe verder in de aantekeningen, hoe vaker tante Lee midden op de dag nog op bed ligt. Maar hulp hoeft ze niet. ‘Het is vanzelf gekomen, dus het gaat vanzelf weer weg’, zegt tante Lee veelvuldig.
De dokter en de dominee komen langs, maar dat wil ze niet en ze gedraagt zich als een opstandige puber. Ze antwoord op de vraag wat voor weer het vandaag is met: ‘Dat zal u zelf ook wel weten’ en op de vraag ‘in welk jaar leven we?’ antwoord ze met ‘kijk op de kalender’.
Tante Lee heeft last van voorjaarsmoeheid ook al is het al juli. Ze hoort haar zussen in het huis van de buren en zegt tegen de dokter dat ze zelf op de fiets de boodschappen doet. In werkelijkheid komt ze niet meer buiten. Ze glijdt steeds verder af. Dien doet haar best om hier en daar wat te doen. Als ze maar even de kans krijgt, verschoont ze het bed, knipt klitten uit haar haren en gooit het beschimmelde eten weg. Ze kookt soep en stamppot wat meestal niet opgegeten wordt.

Tante Lee wordt steeds dementer én opstandiger. Ze wil niet naar het ziekenhuis en niet naar een verpleeghuis. Ze weigert. ‘Zolang ik niets doe, kan er niets gebeuren.’ Ik heb medelijden met de oude tante Lee. Hoe beknopt de aantekeningen soms ook zijn, ze geven zo duidelijk weer hoe het dementieproces kan gaan. Tante Lee heeft best door dat het niet meer klopt en eigenlijk niet meer gaat, maar ze wil het niet toegeven, wil niet dat Dien hulp vraagt of iets tegen de buren zegt. Ze wil niemand zien, behalve Dien. De enige die de sleutel heeft en af en toe een bedankje krijgt. Uiteindelijk overlijdt Lee en regelt Dien alles wat met de nalatenschap te maken heeft.

Met bewondering voor de belangeloze hulp die Dien aan haar oude tante heeft gegeven en met een triest gevoel over het laatste eenzame jaar van tante Lee, sla ik het boekje dicht.

Beschimmeld brood en dichte gordijnen is verkrijgbaar bij Primera in Rhoon, De Readshop in Barendrecht en via internetboekhandels. Het boek kost 16,95 euro.

Advertenties uit de krant