Column dominee Coen van Alphen: Oorlog en vrede
Column ColumnGisteren, 4 mei, waren we twee minuten stil om de gevallenen in de Tweede Wereldoorlog te gedenken. De vlag hing halfstok. Vandaag, 5 mei, wappert hij in top. We vieren het feest van de Bevrijding. Maar er zit een bitter smaakje aan deze feestelijke dag. Er is vrijheid, er is vrede – maar niet overal.
We zongen het Wilhelmus. Opeens viel me de regel op ‘De tirannie verdrijven, die mij mijn hart doorwondt’. Jarenlang konden we deze regels uit ons volkslied bijna gedachteloos meezingen. De 80-jarige oorlog is immers al zo lang geleden. En sinds het einde van WOII leven we al meer dan 75 jaar in vrijheid en vrede. Hele generaties zijn niet anders gewend.
De oorlog in Oekraïne, op de grens van Europa, heeft ons met de neus op de feiten gedrukt: dat er niets vanzelfsprekends is aan vrijheid. Al twee maanden lijdt Oekraïne onder nietsontziende Russische agressie. Tot kort voor de inval dachten we nog dat het allemaal wel mee zou vallen. Maar het viel niet mee. De tegenstand die de Oekraïners bieden is bewonderenswaardig. Ze vechten voor het behoud van hun land, voor hun onafhankelijkheid en vrijheid.
‘De tirannie verdrijven…’ Tirannen zijn van alle tijden. De bijbel spreekt er al over: de Egyptische farao die het volk van Israel meedogenloos onderdrukte. Nederland als natie ontstond toen het zich met het ’Plakkaat van verlatinghe’ (1581) ontworstelde aan de Spaanse overheersing. In WOII waren het de nazi’s die anderen met grof geweld hun wil oplegden. Altijd weer streven heersers naar macht en nog meer macht. Vandaag is het Poetin die in Rusland geen enkele tegenspraak meer duldt. In zijn beleving is Oekraïne gewoon een afvallig deel van Rusland, dat teruggepakt kan worden.
‘… die mij mijn hart doorwondt’. De ‘mij’ die hier spreekt is Willem van Oranje. Hij liet zich raken door het leed dat de tirannie bracht en nam een leidende rol op zich in de Nederlandse Opstand. Het was een strijd om vrijheid: van godsdienst en van geweten. Het leidde tot zijn dood in 1584. Pas in 1648 werd de vrede getekend. Ook de strijd voor de vrijheid in ‘40-‘45 heeft onnoemelijk veel offers gekost. Het zijn redenen om niet alleen ongelooflijk dankbaar te zijn voor de vrijheid, maar er tevens ongelooflijk zuinig op te zijn.
Een van de mooiste uitspraken van Jezus vind ik deze: ‘Gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden’. Van vrede stichten is op dit moment weinig sprake. Rusland lijkt naar niemand meer te willen luisteren – niet naar de VN, niet naar de paus, niet eens naar hun eigen bondgenoten. Of zou er achter de schermen nog onderhandeld worden? Ik hoop en bid dat de stemmen van de vredesstichters gehoord mogen worden, dat de tirannie verdreven wordt en dat ook voor Oekraïne spoedig de vrede zal aanbreken.