Hoe Stanislav de oorlog in Bosnië beleefde

Door Yvonne Schults

RHOON - Tijdens het Verhalenhuis op 18 april genoten de aanwezigen van een Bosnische maaltijd in de Buytenhof. Dit was vast een voorproefje op het verhaal van Stanislav Petrak, die de oorlog in voormalig Joegoslavië meemaakte als jongen van veertien. Inmiddels is hij 41 jaar en al 23 jaar in Nederland.

Stanislav groeide op in Tuzla met zijn ouders, jongere zus en opa. Hij had veel plezier in school, maar keek ook enorm uit naar zijn vakantie. Helaas kwam Servië in opstand tegen het Joegoslavische leger en werd in 1991 de noodtoestand uitgeroepen in Bosnië, waardoor Stanislav helemaal nergens naar toe ging. Stanislav: "Ik mocht alleen maar dromen over mooie reizen, in mijn dromen ben ik overal geweest". Op 1 maart 1992 braken geweergevechten uit rond Tuzla, hij kon niet meer naar school. "Mijn ouders zeiden dat ik moest opletten als de sirene ging. Dit was echt, niet zoals in Rambo-films", aldus Stanislav. De oorlog duurde voort en het gewone leven kwam weer op gang, ook school. Stanislav ging uit, werd verliefd, het leven ging door, maar je kon er wel aan dood gaan. Dagelijks viel de stroom uit. Stanislav leerde en las bij kaarslicht. Tijdens de 4 jaar die de oorlog duurde, las hij minstens 400 boeken die hij op straat vond. Veel mensen deden namelijk boeken weg die niet in hun taal geschreven waren. Op een dag wilde hij niet naar school, misschien had hij een voorgevoel. Hij ging toch en vlakbij het centrum sloeg een bom in die meer dan 80 voornamelijk jonge slachtoffers maakte. De menselijke resten lagen nog lang daarna in de straten. Elke avond waren er zware bombardementen. Stanislav leed gedurende de oorlog flink honger en viel af van 88 kilo naar 59 kilo. Toen er VN voedselhulp kwam, was dat niet voor iedereen. Als kind van ouders met verschillende geloven kreeg hij niets. Gelukkig wist zijn opa welke planten in de natuur eetbaar waren. Ook at Stanislav slechte boeken op, naast 3 kleine stukjes brood per dag die hij wegspoelde met water. Goede boeken vond hij zonde om op te eten, ook al kon hij niet meer liggen omdat zijn ribben door zijn vel prikten. Nadat Stanislav met zijn vader en zus met een vrachtwagen naar Nederland was gevlucht, had hij tussen 1996 en 2000 last van harde geluiden. Hij was nog steeds mager, mensen op de Hogeschool Rotterdam dachten dat hij ziek was. Niemand wilde met hem omgaan. Zijn moeder volgde later en zat in andere AZC's, maar al snel werd het gezin herenigd in Poortugaal. Stanislav spreekt Nederlands, deed administratief werk en doet vrijwilligerswerk voor vluchtelingen. De volgende en voorlopig laatste editie van het Verhalenhuis is 16 mei met beroemd kunstenaar Anthon Hoornweg. Kaarten a €20,- zijn te koop via https://verhalenhuisalbrandswaard.nl/winkel/. Na de zomer zijn er nog 3 edities: 19 september, 17 oktober en 21 november.