Duurzaamheid in allerlei vormen op boerderij De Vossenburg

Door Yvonne Schults en Energie Collectief Albrandswaard

Het Buijtenland van Rhoon is aangewezen als natuurcompensatiegebied voor de aanleg van Maasvlakte 2. Het huidige landbouwgebied moet een aantrekkelijk gebied worden waar natuur, recreatie en akkerbouw elkaar versterken. Het streefbeeld, dat medio 2018 definitief is geworden, beschrijft hoe landbouw, natuur en recreatie in het 600 hectare grote gebied samen kunnen gaan. Het Jaarplan 2019 Buijtenland van Rhoon geeft hiervoor het startschot.

Rhoonse boer Adjan Vos is zo'n dertig jaar boer in het gebied en pioniert er op allerlei gebieden lustig op los. Hij woont met zijn vrouw Branka en dochter Henske op boerderij De Vossenburg. Adjan heeft zo'n negentig hectare landbouwgrond, waarvan twintig hectare bestaat uit gras en dijken. Het gras wordt in delen gemaaid zodat vogels meer kans hebben op succesvolle voortplanting. Binnen vijf jaar wil Adjan toe naar insecticidenvrije aardappelteelt. Hij experimenteert momenteel hoe, want luizen zijn bijvoorbeeld een risico, net als de coloradokever. Dit jaar heeft Adjan alleen de randen van zijn akkers bespoten. Komende zomer zien we hoe dat uitpakt. Wat graan betreft, experimenteert hij met het oergraan emmertarwe. Dit heeft een lagere opbrengst dan moderne rassen, maar is sterk en biedt veilige groeiruimte voor plantjes tussen de stengels. Planten die worden mee-gezaaid zijn korenbloem, klaproos en kamille, goed voor insecten. De ondernemers in het gebied leggen zich steeds meer toe op zogenoemde 'akkernatuur' en streekeigen producten. Zij gaan hun bedrijf zo runnen dat er ruimte blijft voor bijzondere planten, insecten en vogels. Hierbij wordt gestreefd naar een natuurlijk evenwicht in plaats van maximalisatie van opbrengst.

Adjan: ,,Natuur en landbouw kunnen goed samen gaan, door schadelijke insecten te bestrijden met natuurlijke vijanden. Schimmelbestrijding is lastiger, maar ook daarmee gaan we aan de slag. De boeren kunnen een financiële tegemoetkoming krijgen voor hun inspanningen, want de omslag heeft zeker effect op de rentabiliteit van het bedrijf. De gebiedscoöperatie neemt de kosten van eventuele schade en leergeld op zich. Adjan: ,,Gelukkig maar, anders is het niet haalbaar. Een aantal boeren heeft zich laten uitkopen, maar ik ga de uitdaging aan. Ik blijf echter realistisch, het streefbeeld zal bijgesteld moeten worden als blijkt dat sommige doelen niet haalbaar zijn. Daar moet je eerlijk over zijn". In maart 2013 zijn 150 zonnepanelen op de aardappelschuur geplaatst. Gemiddeld genomen 'draait' De Vossenburg daardoor energieneutraal. Op het erf hangt een digibord waarop de actuele opbrengst, de totale opbrengst en de CO2-besparing zichtbaar zijn. Sinds 2013 verbouwen ze Miscanthus (Olifantsgras). Dit gewas maakt efficiënt gebruik van regenwater en zonlicht, waardoor bemesten en gewasbescherming niet nodig zijn. Per hectare neemt Olifantsgras vier keer zoveel CO2 op als een hectare bomen. Vanaf 2018 wordt op De Vossenburg niet meer geploegd. Voor een beter bodemleven spitten ze nu en hopen op vitalere gewassen. Adjan: ,,Met heideschapen houden we ons gras onkruidvrij, zij eten bijvoorbeeld ook bereklauw". Kortom, het is pionieren, maar Adjan houdt van uitdaging!